Çocuklarda KONUŞMA sorunlarına ilişkin tüm sorularınızın cevapları

12.09.2016
20.584
Çocuklarda KONUŞMA sorunlarına ilişkin tüm sorularınızın cevapları
REKLAM ALANI

konusma

ÇOCUK NASIL KONUŞUR?

  1. Sözleri işitir 
  2. Öğrenir, algılar, yorumlar, doğru sıraya sokar
  3. Beyin “konuş” emri verir
  4. Bu emir sinir sistemi kablolarıyla kaslara iletilir
  5. Kaslar dudak, mimik, kol ve bacakları hareket ettirerek ses çıkarır, beden dilini kullanır ve çocuk konuşur

KONUŞMA BOZUKLUĞU NEDİR?

  • ÇOCUĞUNUZUN, DOĞRU ZAMANDA, DOĞRU KELİMELERLE, DİL BİLGİSİ KURALLARINA UYARAK, KELİMENİN SOYUT ANLAMLARINI İFADE EDECEK ŞEKİLDE VE VÜCUT DİLİNİDE KULLANARAK KONUŞMASI GEREKLİDİR. BU MADDELERİN HERHANGİ BİRİNDE PROBLEM VARSA “KONUŞMA SORUNU” VARDIR.
  • Dil yeteneği insanlarda doğuştan vardır ve öğrenilmesi için özellikli çaba gerektirmez. Doğumda bebek dil gelişimini yanında getirir ama ancak tecrübe ve öğretilenlerle konuşur
  • Dil ve konuşma zekanın aynasıdır, uyaranlarla gelişir
  • Dil ve konuşma farklı kavramlardır. Hangisinde sorun olduğu bulunmalı ve o duruma özgü tedaviler yapmak gereklidir.

Dil: Çocuğun göz teması kurarak ve sohbet sırasına uyarak ALGI ve İFADE etmesini içerir şekilde konuşmasıdır

Algı: Çocuğun söylenenleri ve yazılanları anlayabilmesidir

İfade: Çocuğun duygu ve düşüncelerini sözler ya da yazıyla, doğru kelimelerle ve temel dilbilgisi kurallarına uyarak söylemesidir

Konuşma: Dudak ve yüz kasları, görme, hareket gibi vücudun fiziksel özelliklerini ortak şekilde ve uyumla kullanarak farklı kelimeleri söyleyebilmesidir

  1. KONUŞMA Alıcı dil olarak duyulanların algılanması ve bunlara tepki verilmesi şeklinde başlar ifade edici dil olarak bir durum ya da duyguyu aktarabilmesiyle devam eder. Bu basamaklarda sorun olursa konuşma bozuklukları ortaya çıkar. Alıcı dil: Doğumdan itibaren, ifade edici dil: 3. aydan itibaren aile tarafından fark edilmeye başlanır (ağlama, ıkınma, gülme gibi)

KONUŞMA BOZUKLUĞUNUN NEDENLERİ NELERDİR?

1) Ailesel yatkınlık 

2) Ailenin eğitim hataları

  • Televizyon-Telefon-Tablet-Bilgisayar-Konsol oyunları karşısında uzun sure kalmışsa-kalıyorsa
  • Sokağa çıkmayan, yalnız, arkadaşlarıyla oynamayan, sosyalleşmeyen bir çocuksa
  • Ailenin iletişim kurmadığı, birlikte etkinlik yapmadığı, kitap okumadığı bir çocuksa
  • Aile çocuğun duygu durum değişikliklerini, istismarını, hırpalanmasını farkedememiş ya da ihmal etmişse
  • Ailede iki lisan kullanılıyorsa
  • “Üzerine titrenen” bir çocuksa
  • Ağır psikolojik travma yaşamışsa

3) Psikiyatrik hastalıklar (Otizm, hiperaktivite vb…)

4) Sinir sistemi hastalıkları

5) Konuşmayı sağlayan organlarında hastalıklar (yarık damak dudak vb…)

6) İşitme hastalıkları varsa

7) Erken doğmuşsa ya da doğum kilosu düşükse

***

  • Çok nadiren altta ciddi bir hastalık vardır. Çoğunlukla neden işlevsel eğitim hatalarıdır
  • EVET, gecikmiş baş tutma, oturma, konuşma, yürüme; Sinir sistemin geri kaldığı-müdehale gerektiği ya da geri kalacağını gösteren işaretlerdir
  • Konuşma ve konuşulanı anlama zamanları kültürden kültüre, çocuktan çocuğa  farklılık gösterebilir
  • Konuşulanı anlamada dil gelişiminin göstergesidir bu nedenle konuşma yaşına gelmemiş bebeklerde sesleri anlama konuşma bozukluğu yaratan sebepleri araştırmak için işaretidir
  • Sosyalleşme bilinç düzeyinden çok sözel iletişimle ilgilidir. Örneğin; Daha fazla oyun kurgulayan değil daha fazla konuşan çocuk daha sosyal olacaktır
  • Bazen konuşma bozukluğunun nedeni hiç bulunamayabilir ancak yinede tedavi edilebilir
  • Konuşma bozukluğu OTİZM’in ilk bulgularından biridir. Erken müdehale ile tedavi edilebilir. OTİZM de her zaman konuşma gecikmesi olmaz, bazen konuşma zamanındadır ancak donuk, patavatsız, empati kuramayan, patlayıcı şekilde olabilir. Bu da bir konuşma bozukluğudur
  • Konuşma sorunu olduğu DÜŞÜNÜLEN çocuklar ‘Nasılsa konuşur’, ‘babası da geç konuşmuştu’ düşünceleri ile ihmal edilmeden çocuk hastalıkları doktoruna kontrole getirilmelidir

KONUŞMA BOZUKLUĞU OLAN ÇOCUĞA ZAMANINDA MÜDEHALE EDİLMEZSE NASIL RİSKLER OLABİLİR?

  • İletişim sorunları nedeni ile algılama, ifade etme yeteneği bozulabilir
  • Okuma-yazması gecikebilir, kelime dağarcığı azalabilir
  • Dil bilgisi açısından yetersiz kalabilir
  • Hafızası gerileyebilir
  • İleriki yaşlarda eğitim başarısı düşebilir
  • İlerleyen yaşlarda yaşıtlarından geri kalabilir
  • Sosyalleşemeyebilir
  • Erişkinlere ve diğer çocuklara bağımlı olur
  • Kendinden küçük çocuklarla arkadaşlık etme eğiliminde olur bu da onların gelişim sürecini geri çekebilir
  • İnce motor hareketlerde başarısız olur, sakar gibi görünür
  • Sinirsel, organsal, psikolojik ve zeka gelişimi bozulabilir
  • 3 yaş öncesi yapılan erken müdehale ile bu olumsuzluklar düzelebilir

KONUŞMA BOZUKLUĞU SIK GÖRÜLEN BİR SORUN MU, YOKSA BEN Mİ ŞANSSIZ BİR ANNEYİM?

  • Dünyada 2-7 yaş arası her 100 çocuktan yaklaşık 15’inde konuşma bozukluğu görülür
  • Konuşma bozukluğu erkek çocuklarda daha fazla görülür
  • Anne, Baba ya da kardeşlerinde konuşma bozukluğu olan çocuklarda konuşma bozuluğu 2 kat fazla görülür
  • 37 haftadan erken doğan, 2500 gramın altında doğan bebeklerde konuşma bozuluğu 2 kat fazla görülür

ÇOCUKLAR;

  • 1 aylıkken mırıldanır
  • 3 aylık bebek gerçekten güler, anne-babasının sesini duyduğunda ağlaması kesilebilir, memnuniyet ya da rahatsılıklarını sesinden ayırabilirsiniz, seslerle sizle sohbet ediyor gibidir, buna “sesli tenis” denir.
  • 6 aylık bebek anne-babasının sesini artık tanır, seslerle bağlantı kurar, kahkahası farkedilir, tek heceli sesleri çıkartır
  • 9 ayda nesneleri işaret eder, verir. 2 heceli kelimeler söyler, mimik ve jestlerle iletişim kurmaya başlar
  • 1 yaşında haftada 1 yeni sözcük öğrenir. Genellikle ilk öğrenilen sözcükler “isimler” ve “komutlar” dır
  • 2 yaşında günde 1 yeni sözcük öğrenir, bağlı ve niyet ifade eden 2 sözcüklü deyimlerle başlar “meyve suyu, beni aşağı” gibi… Bu dilbilgisi (sintaks) yeteneğini kazandığını gösterir
  • 3 yaşında cümleler uzar ancak bağlaçlar eksiktir, “bana ister su” gibi
  • 5 yaşında ise tüm dilbilgisi kurallarına uyarak konuşur ve “oyuncaklarımla oynamayı seviyorum” der
  • Gerçek zaman algısını 10 yaşında kadar kuramayabilir

Araştırmalar seslerin bağlantısını kurabilen bebeklerin ileride dil becerisi, sosyal ve zeka becerilerinin gelişimi için çok önemli olduğunu gösteriyor. Bu durum bize gösteriyor ki çocuğunuzla ne kadar çok konuşursanız onun zekası ve sinir gelişimi o kadar iyi olur.

Yani “Hocam zekası gelişsin diye şokella özütü yağı içireyim mi?” diye sorduğunuzda doktorunuzdan “onunla konuşun, iletişim kurun” şeklinde bir cevap alınca “Aman yaaa bu doktorlarda hep karşı bitkisel tedavilere” diye kızmayın. Bilim ne diyorsa onu aktarmakla mükellefiz.

KONUŞMA BOZUKLUKLARI NELERDİR?

  1. Konuşmanın gecikmesi
  2. Dili anlayamama ve ifade edememe
  3. Kelimeleri doğru şekilde söyleyememe
  4. Kekeleme

ÇOCUĞUMUN KONUŞMA BOZUKLUĞU OLDUĞUNU YA DA OLABİLECEĞİNİ NASIL ANLARIM?

  • Eğer siz “ŞÜPHE” ediyorsanız BU YETERLİDİR, hekim kontrolüne götürmelisiniz
  • Aşağıdaki eylemleri uygun yaşta yapamıyorsa ya da önceden yapıyorken gerileme başlamışsa muhtemelen çocuğunuzda konuşma bozukluğu vardır, inceleme ve tedavi gerekir, Çocuk Doktoru kontrolüne götürülmeli, dil ve konuşma terapistine yönlendirilmelidir.

6 AYLIK BEBEKKEN;

  • Sesileri gözüyle takip ediyor olmalıdır
  • Gülmeli, agulamalıdır
  • “Ma ma, ba ba” gibi hecelemelidir
  • Hoşuna giden-gitmeyen şeyleri basitçe ses çıkartarak anlatabilmelidir, tepkisiz değildir

9 AYLIK BEBEKKEN;

  • Seslere dönüp bakıyor olmalıdır
  • Onunla konuşurken sizi bir süre dinleyebilmelidir
  • Eşyaları ismiyle tanımalıdır (masa, sandalye, bardak dendiğinde tepki vermesi gibi)
  • El sallayabilmelidir
  • Bir cismi parmakla işaret edebiliyor olmalıdır

12 AYLIK BEBEKKEN;

  • “Gel-Git-Hayır” gibi tek kelimelik yönlendirmeleri yerine getirebilmelidir
  • Çok net olmasada tek kelime söyleyebiliyor olmalıdır (baba, anne, dede gibi)

18 AYLIK BEBEKKEN;

  • Sorduğunuzda en az bir vücut kısmını gösterebilmelidir (yüzün neresi, kolunu göster gibi)
  • Sorduğunuzda en az 5 nesneye veya kişiye bakıyor olmalıdır
  • En az 3 kelime söyleyebilmelidir (isimde olabilir)

2 YAŞINDA ÇOCUKKEN;

  • Basit yönlendirmeleri siz ipucu vermeden, mimik yaparak benzetmeden yerine getirebilmelidir
  • En az 25 kelime söylüyor olmalıdır
  • Bedeniyle iletişim kurarken bunu sesiylede ifade etmelidir
  • Konuşurken olaya göre sesini yükseltip – alçaltabilmelidir
  • Kitaptaki resimleri sorduğunuzda gösterebilmelidir (evi göster? tabağın nerede? gibi)
  • Basit hikaye ve şarkıları bir sure dinleyebilecek dikkate sahip olmalıdır
  • Sorduğunuzda 2 ve daha fazla vücut kısmını gösterebilmelidir (kolunu, bacağını ve karnını göster gibi)

3 YAŞINDA ÇOCUKKEN;

  • Sorulara “SÖZ” ve “BAŞ SALLAMA” şeklinde cevap veriyor olmalıdır
  • En az 2 kelimelik 1-2 cümleyi “isim-yüklem” kombinasyonuyla doğru şekilde kurabiliyor olmalıdır (Oyuncaklarımı ver gibi)
  • Kademeli yönlendirmeleri yapabiliyor olmalıdır (Topunu salondan alıp odana koyar mısın? gibi)
  • En az 200 kelime söylüyor olmalıdır
  • Sorulara cevap verirken bir iki kelimeyi tekrar ederek cevap vermemelidir

4 YAŞINDA ÇOCUKKEN;

  • “Kim-Ne-Nerede-Neden” gibi soruları cevaplayabilmelidir (Baban nerede? İşe gitti gibi)
  • En az 4 kelimelik 1-2 cümleyi “isim-yüklem” kombinasyonuyla doğru şekilde kurabiliyor olmalıdır (Oyuncaklarımı ver gibi)
  • Yabancıların konuşmalarını da anlayabilmelidir

7 YAŞINDA ÇOCUKKEN;

  • Karmaşık olayları anlatabilmelidir

ÇOCUĞUMDA KONUŞMA GECİKMESİ OLMAMASI İÇİN NELER YAPMALIYIM-NELER YAPMAMALIYIM?

  • Doktor kontrolüne götürün
  • 2 yaş öncesi HİÇ Televizyon-Telefon-Tablet-Bilgisayar-Konsol oyunları izlememesini sağlayın
  • 2 yaşından sonra Televizyon-Telefon-Tablet-Bilgisayar-Konsol oyunları 2 saati geçmemesini sağlayın
  • Çocuğunuzu 22:00’dan geç yatırmayın
  • Anne-Baba ve diğer aile fertleri önce anlamıyorken dahi, kısa sürelerle kitaptan resim göstererek, anladığı yaşlarda onunla resimli kitaplar okuyarak ilgilenmelidir
  • Eş dost akrabadan, internetten çözüm aranmamalıdır
  • Kendiliğinden geçmesi beklenmemelidir
  • Abartılı şekilde üzerine düşülmemeli konuşmasına fırsat verilmelidir
  • Çocuğa ev içinde görevler verilmeli bunları anlatması istenmelidir
  • Yaptıklarınızı üşenmeden anlatım (şimdi birlikte sofrayı kuralım, tabakları diziyoruz gibi)
  • Kelimeyi yanlış söylerse doğru şekilde söyletmeye çalışmayın, siz doğru şekilde tekrar edin
  • Çocukla bebeksi şekilde konuşmayın (bijiymi iştemiş benim oyum gibi)
  • Çocuğa gün içinde sorular sorulmalı, yönlendirmeler yapılarak bunları yerine getirmesi istenmeli, izlenmelidir
  • Sizi tekrar etmesini, sürekli izlemesini istemeyin, beklemeyin
  • Sorularına ayrıntılı yanıtlar verin
  • Uzun cümlelerle iletişim kurmayın, 2-3 kelimelik kısa ve net cümleler kurun
  • Konuşma girişimlerinde onları övün
  • Diğer çocuklarla kıyaslamayın (Çünkü insanlar fotokopi makinesinden çıkmamıştır)
  • Kısa öyküler oluşturması için desteklenmelidir
  • Bakıcı ile büyümek zorundaysa bakıcının eğitilmesi ve bilgi sahibi olarak konuşmaya destek olması sağlanmalıdır
  • Özel durumlar dışında 3 yaşında kreşe başlayabilir

BİZ AMERİKADA YAŞIYORUZ, ÇOCUĞUM ÇİFT DİL İLE BÜYÜYOR, BU KONUŞMA GECİKMESİ YARATIR MI?

  • Evet zorlaştırır ama konuşma bozukluğu yaratmaz
  • İki dil ile büyüyen çocuklar lisan gerektirmeyen temel konuşma davranışları sergileyebiliyor olmalıdır.
  • Belli yaşlarda sözel ya da işlevsel gerekli eylemleri gerçekleştiremiyorsa yine de çocuk doktoru konutrolüne götürülmelidir çünkü tek sebep çift dil olmayabilir
  • Türkçe çocuğun temel lisanı ise ve Türkçede zorluk çekmiyorsa ileri değerlendirme gerekmez
  • 5 yaşında iki lisana ait gelişimi tamamlamış olmalıdır

ÇOCUĞUM EVDE MAŞALLAH BIR BIR KONUŞURKEN BAZI ORTAMLARDA SESSİZ KALIYOR, OKULDA MESELA, KONUŞMUYOR, NEDEN?

  • Buna tıp dilinde “seçici mutizm” denir
  • Bilerek yapmaz, bilerek susmaz, korkar-çekinir
  • Çocuğun UZUN SÜREDİR anksiyete yaşadığına işaret eder
  • Bu çocuklar aşırı utangaç, kendini çeken, anne – babaya bağımlı ya da karşıdırlar
  • Genellikle bu çocukların anne babasında benzer özelikler benzer çocukluk çağı hikayeleri vardır
  • Çocuğunuzu izleyiniz, onu korkutan sebepleri bulup çözünüz, iletişim kurarak anksiyetesini gideriniz

BENİM ÇOCUĞUMSA KONUŞMAYA BAŞLARKEN ZORLUK ÇEKİYOR, AMA BAŞLADIMI SUSMAK BİLMİYOR, NE YAPMALIYIM?

  • Bu bir konuşma bozukluğu değildir
  • Erkeklerde daha sık görülür
  • Normaldir, yaşla düzelir

KOMŞUMUN ÇOCUĞU KONUŞMA EZBERLEYİP SÖYLERKEN BENİM OĞLUM BECEREMİYOR, NEDEN? ONUN ÇOCUĞU DAHA MI ZEKİ?

  • Bilinç altınızdaki mücadele arzunuzu çocukları kıyaslayarak değil kendinizi geliştirerek bastırmanız ne kadar güzel olurdu… Çünkü çocuklar EŞİTTİR
  • Sizi rahatlatayım, hayır, komşunuzun çocuğu ezberleyebiliyor diye sizin çocuğunuzdan daha zeki değil
  • Neden mi? Bilerek ya da bilmeden çocuklarımıza “dil eğitimi” veriyoruz. Bu dil eğitimleri farklı şekildedir. Konuşmanın farklı öğretildiği çocuklar, cümleleri farklı öğrenir ve farklı konuşur. Komşunuzun çocuğu konuşmayı formülüze ve kalıplar halinde öğrendiği için ezberleyebiliyor ancak bu kalıp içindeki kelimeleri kullanarak farklı cümleler kurmasını isterseniz bunu ancak sizin çocuğunuz kadar başarabilir

BENİM ÇOCUĞUM ÇOK TEMBEL, KONUŞMUYOR TEMBELLİĞİNDEN, NE YAPACAM?

  • Çocuk karşı tarafın konuşmasına izin verdiğinde, bir şekilde ödüllendirilirse(aferimde ödüldür) konuşmaz
  • Bu tembellik değil “ödül için karşısındakinin konuşmasına izin vermek” tir. İzin verir ve SUSAR
  • SİZ İZİN VERİN, ÇOCUĞUNUZ KONUŞSUN
  • Onu düzeltmeyin, tamamlamayın
  • SİZ SADECE onunla “DOĞRU ŞEKİLDE KONUŞUN” yeter

KONUŞMA GECİKMESİ ZEKA GERİLİĞİNİ GÖSTERİR Mİ?

  • Konuşma gecikmesi zeka geriliğinin bir bulgusudur
  • Ancak konuşma bozukluğu olan her çocuğun zeka geriliği yoktur
  • Konuşma bozukluğunun ertken tanı ve tedavisi zeka üzerine olumlu etki gösterir

İŞİTME PROBLEMLERİNİN KONUŞMAYI ETKİLEDİĞİNİ SÖYLÜYORSUNUZ, ÇOCUĞUMDA ERKEN DÖNEMDE İŞİTME PROBLEMİ OLDUĞUNU NASIL ANLARIM-NE YAPMALIYIM?

  • Her 100 çocuktan 3’ü sadece çeşitli derecede işitme kusuru olduğu için konuşma bozukluğu yaşar
  • İşitme problemi sadece duyma-duymama değildir. Duyan ancak sadece tiz sesleri duyan çocuklarda da işitme problemi vardır ve araştırılmalıdır
  • Doğuştan işitme sorunu olabilir. Bu nedenle, HER yenidoğan bebeğe işitme taraması yapılmış olmalıdır. Bu tarama ile doğumsal işitme kayıpları erkenden saptanır. Hepsinin maalesef tedavisi yoktur, ilerleyicidir. Bazende geçirilen bir hastalıktan dolayı SONRADAN işitme bozulur.
  • İşitme sorunu erken yaşlarda gelişmiş ve tedavi için farkedilememişse çocuğun konuşması, dil yeteneği daha fazla bozulur
  • Orta kulan enfeksiyonu gibi nedenlerle çocuklarda sonradan da işitme sorunları gelişebilir
  • 6 ay altında anlamsız sesler çıkartması işitme kaybını göstermez
  • İşitme kaybından ŞÜPHE ediyorsanız çocuk doktoru kontrolüne gidiniz
  • Çocuğumda işitme kaybı olduğunu nasıl anlarım;
    • Bebeklikte sese tepki vermez
    • Çocuklukta ancak bir kaç defa seslendiğinizde
    • Televizyonun sesini açar ya da yakından izler
    • Okul başarısı geriler
    • Sık üst solunum yolu enfeksiyonu geçiriyordur

ÇOCUĞUM KEKEME, NEDİR BU KEKEMELİK, KÖTÜ BİRŞEY MİDİR, ÇÖZÜMÜ VAR MI?

  • Kekemelik: hecelerin istemeden sık tekrarlaması, uzatılması, duraksaması ya da çaba gerektiren konuşmalarla şiddetlenen bir konuşma şeklidir
  • Beyindeki konuşma-işitme bölgesindeki bağlantı düzeni küçük yaşta gelişimini tamamlanmamış çocuklarda dış uyaranında etkisiyle kekemelik başlar
  • Kekemelik 2-4 yaşlarında başlar. Erkek çocuklarda 4 kat fazla görülür. 2-6 yaş arası 100 çocuktan 5’i kekemedir. Yaşla bu 5 çocuktan 4’ü erişkin yaşta düzelir.
  • Kekemeliğin kaybolup-kaybolmayacağının kekemeliğin şiddetiyle ilgisi yoktur. Ağrı kekemeliklerde erişkin yaşta yüzde 80 düzelir. Sakin olun, abartılı tepki vermeyin, bu kekelemeyi arttırır
  • Ailesinde kekemelik olan çocuklarda 2 kat sık görülür
  • Kekeleme kelime kullanımının olduğu yaşta aniden başlar
  • Kekeleyen çocuk içten içe sitres yaşar, aile bunu bilmelidir
  • Titiz, mükemmelliyetçi, baskıcı, korumacı, cezacı aillerin çocuklarında daha sık görülür
  • Kekeme çocuklarda tekrarlı göz kırpıştırma, yüz buruşturma, dil ve dudak titremesi, ani baş atma ve nefes alma düzensizlikleri görülebilir
  • Topluluk içinde konuşurken, telefonda, başından geçen heyecanlı bir olayı anlatırken, kendi ismini söylerken, bir büyüğe karşı konuşurken ortaya çıkabilir
  • GELİŞİMSEL TUTUKLUK ile karıştırılmamalıdır
  • GELİŞİMSEL TUTUKLUK: Kekemelikten geç yani okul çağıdan başlar, hece tekrarlama ya da uzatma sadece 1 hecede olur, konuşma temposu normaldir, çocuk gergin değildir, sözcükler arasında sessiz duraklamalar yapmaz, stresli anda tutukluğu artmaz, konuşmaya başlarken gecikmez, vücudunun diğer organlarında ve duruşunda değişiklik olmaz. Yaşla düzelir, tedavi gerektirmez.
  • Kekemelik bir konuşma bozukluğudur ve kekeme çocuklar erken tedaviden fayda görür. Tedavi 3-6 yaş arasında başlar. Uzayan kekemelikler konuşma terapistleri tarafından tedavi edilir
  • Kekeleyen çocukların konuşurken kestikleri kelimeler tamamlanmamalı, onun yerine konuşulmamalı, sözü kesilmemeli, konuşması düzeltilmemeli, uyarılmadan sabırla dinlenmeli. Bunlar yapılırsa kekelemesi artar
  • Çocuğun üzerinde psikolojik bir sitres varsa düzeltilmelidir (örneğin taşındıysanız durumu konuşmalısınız)

HOCAM, ÇOCUĞUM “ZAMAN” KAVRAMINI NE ZAMAN DOĞRU ANLAYACAK VE İFADE EDECEK?

  • Tüm zaman ifadelerini ancak 10’lu yaşlarda doğru şekilde kullanabilir
  • Soyut düşünme 6 yaşında başlar
  • Zaman soyut bir kavramdır ve çocuklara kendiliğinden kazanılan bir özellik değildir, çocuğunuza öğretmelisiniz. 5 yaşında bir çocuk 15 dakika öncesiyle 24 saat öncesini, yani “DÜN” ü ayırt edemez
  • 4 yaşlarında akşam yemeği zamanını, anne – babanın eve geliş zamanlarını ifade edebilir
  • 5 yaşında geçmiş bir olayın ne kadar sürdüğünü ifade edebilir (tatilde ne kadar kaldınız? 1 hafta, gibi).
  • 6 yaş civarı zaman sırasına koymaya başlar. Yaşını bilir ancak kim daha yaşlı ifade edemeyebilir
  • 8-9 yaşında başlangıç ve bitişi belli olmayan günün saatleri, haftanın günleri, yılın ayları ve mevsimler şeklinde ifade edebilir, takvim-saat kullanabilir

ÇOCUĞUMA ZAMAN KAVRAMINI ÖĞRENMESİ İÇİN NASIL YARDIMCI OLABİLİRİM?

  • Küçük olan 8’e geldiğinde yemek yiyeceğiz (akrep yelkovanı bilmediği için “küçük-büyük” ifadelerini kullanabilirsiniz, rakamları bilmiyorsa elinizle gösteriniz)
  • Saat ve takbvimleri tanıtınız. Kum saati şeklinde renkli saatler alınız. Süslü bir saat yapıp odasına asınız
  • Önemli günlere ne kadar kaldı sayınız
  • Yemek, uyku, oyun saatleri rutin olsun, net saatler seçin, başlangıç-bitiş zamanlarını anımsatın
  • Haftalık faliyet planlaması yapın ve uyuyor mu izleyin, iletişim kurun ancak  “yardım etmeyin

Çocuğunuza “zamanı” öğretmek için faydalı bir kaynak: Yeşim Kesgül Sercan-Takvim 

KONUŞMA PROBLEMLERİNİN OTİZM BULGUSU OLABİLECEĞİNİ BELİRTTİNİZ. HANGİ DURUMLARDA OTİZMDEN ŞÜPHELENMELİYİM?

OTİZM’li çocuklarla diğer konuşma bozukluğu olan çocuklar sadece “konuşma bozukluğu” varlığı ile ayırt edilemez. OTİZM’li çocuklarda ek bulgular olmalıdır.

Aşağıda ki sorunlar varsa Çocuk Doktoru ve Çocuk Psikiyatrisi kontrolüne gidiniz;

  • Göz temasında atipikse
  • Gözle izlemede eksiklik varsa
  • İsme uygun hareket etmemesi
  • Taklit yapmaması
  • Sosyal gülümsemenin olmaması
  • Etkiye yetersiz tepki vermesi
  • Sosyal ilgi azlığı ve garip davranışlar sergilemesi (sürekli elini bir yere vurma, arabanın tekerleğini çevirme gibi),
  • Uzun süreli görsel dikkat eksikliği olması
  • 6. aylarda daha belirginleşen normal çocuklardan farklı vücut duruşu olması
  • Ortamdaki bir nesneye sabitlenmesi ve olumlu etkileşime girememesi
  • 12. aydan itibaren ısrarla anlamsız sesler çıkarması. El-kol-baş hareketlerinin olmaması (örneğin:işaret etmememesi, bay bay yapmaması)
  • 12. ayda tek sözcüklerin olmaması, kendiliğinden iki sözcüklü tümcelerin olmaması
  • Sürekli tekrarlayan hareketler yapması
  • Anne-babanın oyun ve etkileşim çabalarına tepki vermemesi
  • Yüz ifadesinin olmaması (sanki duygusuzmuş izlenimi uyandırması)
  • Uyaranlara karşı tuhaf tepki vermesi (hafif gürültüye abartılı tepki veriyosa)
  • Annesine gerek duymuyormuş izlenimi vermesi
  • Bakıcı tarafından sakinleştirelememesi
  • Katı yiyecekleri yemekte sorun yaşaması

https://www.youtube.com/watch?v=TTPEvBvm7kI

BENİM ÇOCUĞUM HIZLA KONUŞTU, Bİ ANDA AMA… DAHİ OLABİLİR Mİ? ÖZEL EĞİTİME GÖNDEREYİM Mİ?

  • Birçok çocukta 2 yaş civarı dil anlama ve kullanma becerisi aniden hızlanır “Aaa benim çocuğum dahi herhalde” diye heyecanlanmayın 🙂
  • Örneğin HİPERLEKSİ hastası olan çocuklar erken konuşur ve yaşıtlarından önce resimlerdekinin ismini söylerler. İlerleyen yaşlarda konuşma – anlama – okuma sorunu yaşarlar
  • Çocuğunuz için “Çocuk gelişimi” bölümlerinde IQ testi yaptırabilirsiniz

KONUŞMA TERAPİSİ NEDİR, NASIL BİR TEDAVİDİR?

  • Konuşma terapisi almış ve almamış çocukları karşılaştırarak yapılan araştırmalar konuşma terapilerinin kesinlikle faydalı olduğunu göstermiştir
  • Hiçbir çocuk bir konuşma dil veya işitme değerlendirmesi için çok küçük değildir. Bir dil bozukluğu şüphesinin olduğu her durumda değerlendirme için yönlendirme uygundur (Nelson-Çocuk Hastalıkları Temel Kaynak Kitabı)
  • Konuşma ve dil terapisi; çocuklarda ve erişkinlerde konuşma, dil, iletişim, yutma bozukluklarının yönetimi ve tedavisini yapar
  • Aile eve çocuğa dil gelişmi ve konuşma için neler yapmaları gerektiğini öğretir
  • Anne-Babaya hedefler belirler ve yapılış aşamalarını izler
  • Dil gelişimini teşvik etmek için oyun, konuşma, resimler, kitaplar ve nesneler vasıtasıyla çocukla iletişime geçer. Terapist, doğru telaffuzu modelleme ve dil becerileri oluşturmak için tekrarlama egzersizlerini kullanabilir
  • Hece veya ses üretiminde, egzersizler terapistin çocuk için doğru modeli seslemesi ve hecelemesini içerir. Terapistin çocukları teşvik ettiği oyunun seviyesi, çocuğun yaşına uygun ve özel ihtiyaçları ile ilgilidir. Terapist, fiziksel olarak “r” sesi gibi bazı seslerin nasıl çıkarılacağını dil hareketleriyle çocuğa gösterir
  • Yüz masajı, çeşitli dil, dudak ve çene egzersizleri de dâhil olmak üzere ağız kaslarını güçlendirici aktiviteleri düzenler. Terapist ayrıca farklı yiyecek dokuları ve ısılarını kullanarak çocuğun yutma farkındalığını yükseltir
  • Konuşma terapisti bu konuda eğitim alan diplomalı bir uzman olmalıdır

ÇOCUĞUMDA KONUŞMA PROBLEMİ VAR ŞİMDİ NE OLACAK?

  • ŞÜPHE üzerine konuşma bozukluğu olduğunu düşünüp çocuk doktoruna polikliniğe götüreceksiniz
  • Doktor size sorgulayacak ve çocuğu muayene edecek
  • Vücutsal bir hastalıktan şüphe ederse bunları tetkik edecek, tedavi edecek ve izleyecek
  • Çocuk nörolojisi, çocuk psikiyatrisi ve kulak burun boğaz bölümleri ile iletişim kurabilir
  • Eğer vücutsal bir hastalık yoksa çocuğu 2-3 yaşa kadar izleyebilir
  • Daha sonra sizi sağlam çocuk polikliniğine ya da konuşma terapistine yönlendirecek

ÇOCUĞUMDA “MOTOR KONUŞMA BOZUKLUĞU” VARMIŞ, NE DEMEK BU? BİLGİ VERİR MİSİNİZ?

ÇOCUK NASIL KONUŞUR?

  1. Sözleri işitir 
  2. Öğrenir, algılar, yorumlar, sözleri doğru sıraya sokar
  3. Beyin “konuş” emri verir
  4. Bu emir sinir sistemi kablolarıyla kaslara iletilir
  5. Kaslar dudak, mimik, kol ve bacakları hareket ettirerek ses çıkarır, beden dilini kullanır ve çocuk konuşur

Konuşmanın 3-4-5. basamaklarda sorun varsa Motor konuşma bozuklukları gelişir. Bunlar; serebral palsi, musküler distrofi, miyopati, fasiyal paralizi gibi sinir sitemi+kas hastalıklarında da görülür ve ek bedensel sorunlar eşlik eder. İleri tetkik, özel eğitim, fizik tedavi programları tedavileri gerektirir.

HOCAM ÇOCUĞUM ORTA KULAK İLTİHABI OLDU, İŞİTMESİNDE SORUN YOK, KONUŞMASI ETKİLENİR Mİ?

  • İkiz olma, küçük-büyük kardeş olmak, ‘tembellik‘, çok sayıda dile maruz kalma (bilingualizm), dil-bağı veya orta kulak iltihabı konuşma bozukluğuna neden olmaz

Çocuğunda konuşma bozukluğu olan ailelerin ziyaret etmesi gereken web siteleri;

DİLKOM

DKBUD

Dr. Attila Alp GÖZÜBÜYÜK

REKLAM ALANI
YAZAR BİLGİSİ
YORUMLAR

Henüz yorum yapılmamış. İlk yorumu yukarıdaki form aracılığıyla siz yapabilirsiniz.