D vitamini eksikliği, raşitizm, D vitamini damlası, güneşin etkisi

04.02.2015
970
D vitamini eksikliği, raşitizm, D vitamini damlası, güneşin etkisi
REKLAM ALANI

D VİTAMİNİ EKSİKLİĞİ

RAŞİTİZM – RİKETZ

D VİTAMİNİ DAMLASI

GÜNEŞ IŞINI VE D VİTAMİNİ

HOCAM NEDİR BU D VİTAMİNİ, EKSİKLİĞİ ?

  • D vitamini %90 güneş ışığı sayesinde deride oluşan, besinlerle de alınan bir vitamindir.
  • Barsaklara gelen besinlerden vücuda kalsiyum ve fosfor emilmesi başlıca görevidir
  • Bu kalsiyüm fosfor kemikler başta olmak üzre tüm vücut için hayatidir
  • D vitamini eksikliğinde RAŞİTİZM denen bir hastalık gelişir

BEBEĞİMDE D VİTAMİNİ EKSİKLİĞİ OLURSA NE GİBİ SORUNLAR OLUŞUR?

  • Tüm kemikleri yumuşar-şekilleri bozulur, yamulur
  • Büyüme gelişme geriliği olur, boyu kilosu geri kalır
  • Kronik akciğer hastalıkları gelişir
  • Kalsiyum eksikliğine bağlı havale geçirebilir
  • Diş çıkarmada gecikmeler, diş çürükleri, diş dökülmeleri görülür
  • Saçları dökülür
  • Terlemesi artar
  • Huzursuz, dokunduğunuzda ağlayan, halsiz bir bebek olur
  • İleride şeker hastası olma riski artar
  • 16 farklı kansere yakalanma riski artar

HANGİ BEBEKLER D VİTAMİNİ EKSİKLİĞİ AÇISINDAN DAHA FAZLA RİSK ALTINDADIR?

  • Örtülü-Çarşaflı yani güneş görmeyen annelerinde yeterli güneş görmedikleri için D vitamini eksitir, bu anneler bebeklerini anne sütü ile emzirdikleride sütlerinden bebeklerine az miktarda d vitamini geçeceği için bu annelerin bebekleri D vitamini eksikliği riski altındadır
  • Hava kirliliği güneş ışınlarını engeller. Bu nedenle hava kirliliği olan şehirlerde yaşayan anne ve bebeklerde D vitamini eksikliği görülür
  • Bitkilerden ve hayvanlardan alınan D vitamini formları farklıdır. Hayvansal D vitamini bitkisel D vitamininden değerlidir. Vejeteryan anneler özellikle gerekli olan hayvansal D vitaminini almadıkları için bu annelerin bebeklerinde D vitamini eksikliği görülür

D VİTAMİNİ EKSİKLİĞİ OLMAMASI İÇİN NE YAPMAM GEREKİR?

D VİTAMİNİ EKSİKLİĞİ OLMASIN DİYE

GÜNEŞE ÇIKARTMANIZ YA DA ÇIKMANIZ YETMEZ

DOĞRU ŞEKİLDE, DOĞRU ZAMANDA, DOĞRU SÜREDE, DOĞRU KIYAFETLERLE

GÜNEŞE ÇIKARTMANIZ GEREKİR

d vitamini

EVİME GÜNEŞ GİRİYOR BU YETERLİ OLMAZ MI, EVİN İÇİNDE BEZİYLE TUTSAM OLMAZ MI ?

  • Pencere, perde arkasından gelen güneş ışınları kırılma ve yansımaya uğradığı için etkisi azalarak deriye ulaşır. Bu nedenle D vitamini sentezi için yetersizdir
  • Bebeğin – Çocuğun – Emziren annenin belirtilen sürelerde güneşten direkt faydalanması gerekir

GÜNEŞ KREMİ SÜRMEK DERİDEN D VİTAMİNİ ÜRETİMİNİ AZALTIR MI?

  • Evet azaltır, bu şekilde güneşten faydalanamazsınız
  • 6 ayın altında ki bebeklerin direkt güneş ışınına maruz kalması önerilmez bu nedenle D vitamini damlası bu aylarda daha elzemdir

HANGİ AYLARDA GÜNEŞ DAHA FAYDALIDIR?

  • Haziran – Temmuz – Ağustos ayları D vitamini üretimi için güneşin en faydalı olduğu dönemlerdir
  • Eylül ayından sonra güneşin faydası azalır bu nedenle d vitamini eksikliği KIŞ aylarında daha sık gürülür

BEBEĞİM SADECE ANNE SÜTÜ EMİYOR YİNEDE D VİTAMİNİ DAMLA VERMELİ MİYİM?

  • Evet TARTIŞMASIZ D vitamini vermelisiniz
  • Test yapılması gerekmez
  • Dozu günlük 400 – 1000 ünite olarak değişir. Dozu hekim ayarlayacaktır
  • Günde 2000 ünitenin altında d vitamini zarar vermez

BEBEĞİM ANNE SÜTÜ EMİYOR AMA MAALESEF MAMADA VERMEK ZORUNDAYIM, YİNEDE D VİTAMİNİ DAMLA VERMELİ MİYİM?

  • Mama kalsiyumdan zengin bir mama olmalıdır
  • Bu kalsiyumdan zengin mamadan günde yarım litreden fazla veriyorsanız (maalesef bu kadar mama alan bebek anne sütü alamaz) D vitamini verip vermeyeceğinizi hekiminizle tartışabilirsiniz
  • Tüm ülkelerin ilgili uzmanlarının yapılan araştırmalar sonunda ömür boyu D vitamini desteği alınması gerektiğini belirten açıklamalar yaptıklarını düşünürsek d vitamini desteği özellikle ilk 1 yaşta çok önemlidir.

BEBEĞİM HER GÜN 1 SAAT SADECE BEZİYLE GÜNEŞTEN FAYDALANIYOR, ANNE SÜTÜ EMİYOR ve MAALESEF MAMADA VERMEK ZORUNDAYIM, YİNEDE D VİTAMİNİ DAMLA VERMELİ MİYİM?

  • D vitamini verip vermeyeceğinizi hekiminizle tartışabilirsiniz

BEBEĞİMİN BACAKLARI ÇARPIKLAŞTI, EL-AYAK BİLEKLERİ ŞİŞTİ, D VİTAMİNİ EKSİKMİŞ, RAŞİTİZM DENEN BİR HASTALIK VARMIŞ, D VİTAMİNİ TEDAVİSİ BAŞLANDI, DÜZELİR Mİ?

  • Bu durum bebekten bebeğe değişse de verilen tedaviyi doğru şekilde kullanır kontrollere düzenli devam ederseniz tamamen düzelecektir.

D VİTAMİNİ DAMLASININ ZARARI VAR MI?

  • Koruyucu dozda (günde 400 – 1000 Ünite) verildiğinde asla zehirlemez, böbrek taşı yapmaz
  • Günde 2000 Ünitenin altında zehirlenme yapmaz
  • Bağımlılık yapmaz

Dr. Attila alp GÖZÜBÜYÜK

GEREKÇE

Beslenme sorunlarından en çok etkilenen yaş grubu bebekler ve 5 yaş altı çocuklardır, özellikle doğumu izleyen ilk 18 aylık dönemde büyüme ve gelişme çok hızlı olduğundan, bebek ve küçük çocukların beslenme durumu, çocuğun daha sonraki fiziksel, zihinsel ve sosyal gelişimi açısından büyük önem taşır.

Bebek ve çocuklardaki büyüme ve gelişme bozuklukları önlenebilir hastalıklardan olup, protein, enerji, vitamin ve mineral eksikliğinin neden olduğu beslenme yetersizliklerinden kaynaklanmaktadır.

İnsan sütünde D vitamini düşük olmakla birlikte; emzirilen bebekler, erken dönemde anne D vitamini seviyeleri normalse veya yeterli güneş ışığına maruz kalırlarsa, normal D vitamini seviyelerine sahip olabilirler. D vitamini yetersizliği bebeğin güneş maruziyeti azalırsa artmaktadır. Yüksek bölgelerde veya güneşe maruziyetin çeşitli nedenlerle az olduğu alanlarda doğanlar özel bir risk altındadır. Bu bebekler annelerindeki düşük D vitamini seviyeleri nedeniyle, düşük D vitamini depoları ile doğmuş olabilirler. Güneş maruziyeti veya eksojen D vitamini yetersiz kalırsa yaşla artan D vitamini eksikliği görülür.

Raşitizm kalsiyum depolanmasının yetersiz olmasıyla karakterize bir hastalık olup,  önemli sağlık sorunlarından birisidir. Raşitizm kemiklerde kalsiyum depolanmasının yetersiz olmasına bağlı olarak ortaya çıkan şekil bozukluklarına verilen genel bir isimdir ve hastalık en çok 3-24 aylar arasında görülebilmekle birlikte her yaşta grubunda da görülebilmektedir. En sık olarak görüleni, D vitamini eksikliğine bağlı olarak süt çocukluğu döneminde gelişen raşitizmdir ve tedavi edilmezse 2-3 yaşında kendiliğinden kemiklerde şekil bozuklukları bırakmaktadır. İnsan organizması, büyümenin en hızlı olduğu ilk 2 yaş ve adolesan ve gençlik döneminde D vitamini yetersizliğinden daha şiddetli etkilenmektedir.

D vitamini yetersizliğinin temel nedeni deride güneş ışınları etkisiyle yeterli D vitamini sentez edilememesidir. Özellikle kış dönemindeki hamileliklerde vitamin desteği yapılmaması bebeklerin yetersiz D vitamini deposu ile doğmasına neden olmaktadır.

Raşitizm, havale geçirme, yürümede ve diş çıkarmada gecikme, kafatası kemiklerinin yumuşaklığı ve şekil bozukluğu, el bileklerinde genişleme, sık enfeksiyonlara yakalanma, baş terlemesi ve sürtünmeye bağlı arka kısımdaki saçların dökülmesi gibi bulgulara yol açabilir.

D vitamini yetersizliği nedenleri; Maternal D vitamini yetersizliği, yetersiz güneş ışığına maruziyet, kentsel hava kirliliği nedeniyle deride D vitamini sentezinin azalması, deri pigmentasyon yoğunluğu, yüksek yerlerde yaşamak olup, D vitamini yetersizliğinin önlenmesi için annelerin ve bebeklerin yeterli D vitamini almaları veya üretmeleri gereklidir.

Eğer hastalık tedavi edilmezse büyüme yavaşlar ve bir süre sonra çocuk boyca yaşıtlarına göre geri kalır. Çocuk yürümeye başladıktan sonraki en önemli bulgu bacaklardaki eğriliktir. D vitamini yetersizliğini önlemenin en fizyolojik yolu anne ve bebeklerin yeterli güneş görmesidir. Bu amaçla genel olarak bebeklerin üzerlerinde yalnızca bez varken haftada 30 dakika, giyinik iken haftada 2 saat; hamile kadınların ise ellerinin ve yüzünün haftada 3 kez günde 20 dakika güneş görmesi önerilmektedir.

AMAÇLAR

Dengesiz ve yetersiz beslenmeye bağlı sağlık sorunlarından olan Raşitizmin önlenmesidir. Bunun için;

1) Tüm doğan bebeklerin doğumdan sonra hemen emzirilmeye başlatılması, ilk 6 ay “tek başına” anne sütünün verilmesi,

2) Altıncı aydan sonra da uygun ve yeterli miktardaki ek besinlerle beraber emzirmenin sürdürülmesi,

3) Gebelerin kalsiyum yetersizliği konusunda bilgilendirilmesi,

4) Bebeklere proflaksi amaçlı D vitamini desteğinin sağlanması,

5) Anne ve çocuk izleme ve değerlendirmelerinin yapılması.

TARİHÇE

Bu önemli halk sağlığı sorununun çözümü için ülke düzeyinde; toplumun D vitamini yetersizliği konusunda bilinçlendirilmesi, bebeklerin ilk 6 ay anne sütü alması ve 6. ayın sonunda uygun ve yeterli miktarda ek besine geçilerek emzirmenin 2 yaşına kadar sürdürülmesi gereklidir. T.C. Sağlık Bakanlığı 2005 yılının Mayıs ayından itibaren ülke genelinde bebeklerin kemik gelişimini desteklemek amacıyla bir yaş altı çocuklara 400U/gün olacak şekilde ücretsiz D vitamini desteğine başlamıştır. Her yıl en az 1 milyon çocuğa ücretsiz destek sağlanmıştır.

GELİNEN SON DURUM

Ülkemizde D vitamini yetersizliği ve nutrisyonel raşitizmin sıklığının %1.7-19.0 arasında değiştiği bildirilmektedir. Yine son yıllarda gebeler ve doğurganlık yaşındaki kadınlarda %80.2’ye varan sıklıklarda D vitamini yetersizliği görülmektedir.

Türkiye’de 6-17 aylık çocuklarda ve annelerinde hemoglobin ferritin D -vitamini düzeyi ve demir eksikliği anemisi durum belirleme yürütülen programların değerlendirilmesi araştırmasına göre; Çocuklarda D-vitamini eksikliği sınır değeri 15 ng/ml olarak alınmış, buna göre çocukların %26,8’ünde D-vitamini eksikliği olduğu saptanmıştır. Çocuklarda cinsiyet ve yaş gruplarına göre D-vitamini düzeyi arasında anlamlı fark saptanmamıştır. Prematürelerde ve düşük doğum ağırlığı olanlarda ise D-vitamini eksikliği daha fazla görülmüştür.

Çocukların % 67,0’ına araştırma öncesinde D-vitamini verilmiş, bunların %57,9’u günde 3 damla olarak D-vitamini kullandıklarını belirtmişlerdir.

Bu sonuçlar değerlendirildiğinde;

1-Çocuklara destek amaçlı D-vitamini uygulamasının faydalı olduğu anlaşılmaktadır. Bilindiği gibi D-vitamini bebeklere destek amaçlı olarak verilmektedir. Bu nedenle çocuklarda D-vitamini eksikliği %27,4 iken, annelerde %82,1 olarak bulunmuştur. Aslında annelerin D-vitamini düzeyinin çocuklara göre daha iyi olması beklenir iken tersi bir durum ortaya çıkmıştır. Bu durum tamamen bebeklere D-vitamini uygulanmasına bağlı olabilir. Bu nedenle bebeklere D vitamini uygulaması çok ciddi bir fark oluşturmuştur. Bu programa devam edilmesi gerektiğinin bir göstergesidir.

2-Diğer taraftan daha da etkinleştirilmesine gereksinim duyulmaktadır. Bunun için anne ve sağlık personeline yönelik eğitimler ve konuya yönelik hassasiyet artırılmalıdır. Rutin sağlık kontrolleri ve hastalık başvurularında D-vitamini kullanımı hatırlatılmalı, kullanılan doz ve kullanım şekli konusunda bilgilendirmeler tekrarlanmalıdır.

3-Ayrıca çocukların en az bir kez D-vitamini ölçümü yapılmalı, gereken çocuklara tedavi protokolu uygulanmalı ve takibe alınmalıdır.

4-Annelerin D-vitamini depoları da çok önemli olduğu için özellikle gebelik öncesi D-vitamini düzeyine bakılmalı ve D-vitamini destek uygulaması yapılmalıdır.

TÜRKİYE HALK SAĞLIĞI KURUMU

REKLAM ALANI
YAZAR BİLGİSİ
YORUMLAR

Henüz yorum yapılmamış. İlk yorumu yukarıdaki form aracılığıyla siz yapabilirsiniz.